Ssak medyczny jest sprzętem medycznym wykorzystywanym zarówno na: sali operacyjnej, karetce w hospicjum jak i w domu pacjenta. Najważniejszą funkcją ssaka jest usuwanie (poprzez aspirację ) różnego typu wydzielin takich jak: krew, śluz, ropa, wymiociny.
Ssaki znajdują zastosowanie:
- na sali operacyjnej
- w zabiegach tzw. małej chirurgii
- w ratownictwie medycznym przy urazach połączonych z masywnym krwawieniu
- aspiratory zajmują również ważne miejsce w opiece nad chorymi, którzy maja problemy w zaleganiem plwociny czy śluzu w górnych drogach oddechowych.
- w opiece nad pacjentami w stanie śpiączki, po operacjach czy w wybranych schorzeniach neurologicznych.
Skutecznie oczyszczają drogi oddechowe, tym samy pozwalają na utrzymanie drożności oddechowej.
Kiedy powinniśmy rozważyć zakup ssaka do domu?
Ssak medyczny jest niezastąpionym urządzeniem, w przypadku kiedy pacjent nie może samodzielnie oczyszczać drzewa oskrzelowego z flegmy, śluzu czy plwociny.
Taki stan możemy zaobserwować u pacjentów:
- Po wybranych operacjach tracheostomicznych (klatki piersiowej) czy chirurgii jamy brzusznej. Gdzie w następstwie długotrwałego znieczulenia, czy urazu, dochodzi do ograniczenia sprawności ruchowej. Zmniejszona ruchliwość klatki piersiowej i brzucha prowadzi do zmniejszenia amplitudy oddychania. Spowolnienie rytmu oddechowego powoduje zwiększenie produkcji wydzieliny. Pacjent po operacji, jest obolały, szczególnie jeśli zabieg wymagał otworzenia klatki piersiowej. Przy tak dużych dolegliwościach bólowych, chory nie ma sił by wykrztusić zalegającą flegmę z dróg oddechowych. Nagromadzona wydzielana, może wywoływać zakażenia, i utrudniać wymianę gazową.
- W schorzeniach, które powodują nadmierne wytwarzanie wydzieliny lub migawkowych anomalii oczyszczania. Przykładem są jednostki chorobowe które, obejmują dyskinezy rzęsek lub mukowiscydozę wraz z wszelkimi komplikacjami.
- W przypadkach, pacjenci cierpią z powodu poważnych schorzeń układu nerwowego: centralnego i obwodowego. Najczęściej w przypadkach kiedy dochodzi do paraliżu mięśni oddechowych oraz przy zanikaniu kurczliwości mięśni układu oddechowego.
- pacjenci po udarze z niedowładem, paraliżem całkowity i częściowym
- chorzy z guzem mózgu
- pacjenci po urazach kręgosłupa odcinka szyjnego
- przy zapaleniu wielonerwowym
- zanikach mięśni
- w miastenii
- u chorych na stwardnienie rozsiane SM, przy demielinizacyjnej chorobie ośrodkowego układu nerwowego
- w zesole Guillain-Barrego
- chorobie Werdniga – Hoffmanna – SMA I
- w ALS stwardieniu zanikowym bocznym
Warto zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadku chorób układu nerwowego, najcięższe komplikacje dla pacjentów, wynikają z niedrożności przewodu oddechowego.
Ssak medyczny i bezpieczeństwo?
Bardzo często rodzina zwleka z zakupem ssaka. Obawiamy się skomplikowanych zabiegów medycznych, boimy się by nie wyrządzić krzywdy naszym najbliższym. To normalne, że dla osób spoza środowiska medycznego, sam fakt włożenia długiego drenu, do dróg oddechowych pacjenta, może przerażać. Faktem jest, że niewłaściwe użycie ssaka, może wywołać uraz przewodu oddechowego. Ssak wykorzystuje do odsysania próżnię. Użycie dużego ciśnienia w przypadku tkanek miękkich może wywołać podrażnienie, szczególnie u najmłodszych pacjentów. To nie znaczy, że należy się go bać. Ssak może obsługiwać, każdy z nas, warunkiem jest odbycie wcześniejszego instruktażu przez doświadczony personel medyczny. Przed pierwszą domową aspiracją, należy skonsultować się z pielęgniarką środowiskową, opiekunką medyczną czy ratownikiem medycznym. Wówczas dowiemy się, jak i na jaką głębokość umiejscowić dren w przewodzie oddechowym, jak wyregulować siłę ssania, jak prowadzić dren by nie wywołać odruchu wymiotnego, jak nie podrażniać gardła i krtani jak wystrzegać się zakażenia oraz jak zakładać wymienne akcesoria.
Porady praktyczne.
Użycie ssaka jest bardzo proste, należy jednakże stosować się do zaleceń ujętych w instrukcji obsługi. Należy podłączyć wymienne akcesoria ssaka, założyć filtr, uruchomić ssak, ustawić pożądane ciśnienie do aspiracji, w razie potrzeby zwiększyć siłę ssania poprzez zwiększenie ciśnienia. Bezpieczniej zawsze zaczynać przy mniejszej sile ssania( ograniczamy ryzyko podrażnień delikatnej błony śluzowej) w razie potrzeby przekręcamy pokrętło i zwiększamy siłę zasysania. Przy wyborze ssaka warto zwrócić uwagę, czy wybrany model posiada opcję regulacji siły ssania. Przy zakupie pamiętaj by sprawdzić cenę i dostępność wymiennych akcesoriów taki jak: filtry, dren, pojemniki na wydzielinę i pokrywy. Filtry są integralną częścią każdego ssaka, każdy model powinien posiadać dwa rodzaje filtrów: bakteryjny oraz przelewowy. Filtr bakteryjny pełni podwójną funkcję: zapobiega zakażeniom bakteryjnym, grzybiczymi i wirusowym, ponadto zabezpiecza przed przenikaniem wilgoci do wnętrza kompresora, dzięki czemu ogranicza ryzyko uszkodzenia elektrycznych części ssaka. Filtr przeciw przelewowy zazwyczaj jest umieszczony w pojemniku zbiorczym. Wyglądem przypomina bojkę która pływa w odsysanej, jego zadanie polega na ,,domykaniu ”pokrywy pojemnika, by nie doszło do przelania.
Środki higieny i czyszczenie.
O ile w szpitalach są przeznaczone pojemniki na materiał biologiczny, o tyle w domu może być z tym ciężko. W większości pacjentów, zawartość pojemnika można z powodzeniem opróżnić do toalety. O specjalne środki ostrożności koniecznie zapytaj lekarza. Dren i pojemniki należy czyścić wyłącznie w środkach zalecanych przez wybranego producenta (patrz instrukcja obsługi). Akcesoria mogą być wykonane z różnego rodzaju tworzyw, stad też istotne jest aby dobrać odpowiedni płyn by nie uszkodzić części składowych ssaka. Pamiętaj również, iż dren, pojemnik czy pokrywa, miała kontakt z wydzieliną, by wyeliminować ryzyko zakażenia, odradzamy wykładanie ich do zmywarki.
